Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Περικλής Μουστάκης
Μετάφραση:Γιώργος Κοροπούλης
Διαμόρφωση Σκηνικού Χώρου: Ελένη Σουμή
Κοστούμια: Μάριος Ράμμος
Φωτισμοί:Αλέκος Αναστασίου
Μουσική Επιμέλεια:Ντίνα Σταματοπούλου
Βοηθοί Σκηνοθέτη:Αννίτα Καπουσίζη, Ντίνα Σταματοπούλου, Γκέλυ Πεντεφούντη
Φωτογραφίες:Γιάννης Μαρμάρας, Σπύρος Αλιδάκης
Γραφιστικά:Γιάννης Στύλος
Promo video:Σπύρος Αλιδάκης
Παραγωγή:Εταιρεία Θεάτρου Άσκηση και Η νέα ΣΚΗΝΗ
Ερμηνεύουν:Περικλής Μουστάκης, Θανάσης Δόβρης, Σπύρος Αλιδάκης, Ελένη Γαρυφαλλή, Ντίνα Σταματοπούλου και ο ταχυδακτυλουργός Fanua.
Ποιητικές προφητείες
Λίγα λόγια για την ομάδα
Η ομάδα Άσκηση εταιρία θεάτρου ιδρύθηκε το 2006. Όπως μαρτυράει και το όνομα της, η ομάδα κινείται σε ερευνητικά πλαίσια, καθώς υποστηρίζει ότι, το θέατρο είναι σχολείο και στοχεύει στη διδασκαλία των κειμένων και την επιμόρφωση του κοινού με το εκάστοτε δίδαγμα των κειμένων. Έτσι, ο λόγος σωματοποιείται. Ο σκηνοθέτης δίνει την δυνατότητα στους ηθοποιούς να επεξεργάζονται τον λόγο, υπό την δική του, βέβαια, καθοδήγηση, να μεταμορφώνεται, να γκρεμίζεται μέσα από τις σωματικές κινήσεις και φωνητικούς λαρυγγισμούς, μέσα από μια σταθερά ευθεία εσωτερική δυναμική. Η οποία ή θα εντείνεται ή θα σιωπά μέσα από την σωματική και φωνητική έκρηξη. Ένα θέατρο καθαρά ερευνητικό, αυτοσχεδιαστικό που βασίζεται σε σωματικές και φωνητικές ασκήση.
Λίγα Λόγια για το έργο
Ο Περικλής Μουστάκης επιλέγει να παντρέψει δυο κέιμενα πάνω στην σκηνή του θεάτρου στην οδού Κυκλάδων: το όραμα του προφήτη Ιεζεκιήλ, από την Παλαιά Διαθήκη, για την ανάσταση των νεκρών και το κείμενο του Χρήστου Μαλεβίτση ”Έγκοπος Λόγος‘’, που αφορά τον πρόωρο θάνατο του αδελφού του, τριών, μόλις, χρονών. Κοινή θεματολογία, ο θάνατος.
Από την μια, ο προφίτης Ιεζεκιήλ βλέπει σε όραμα τον Κύριο να τον μεταφέρει σε μια πεδιάδα γεμάτο με ανθρώπινα οστά. Εκεί τον ρωτάει αν πιστεύει ότι τα οστά μπορούν να αναγεννηθούν. Ο Ιεζεκιήλ, απαντάει: ‘’Εσύ γνωρίζεις Κύριε’’. Έπειτα, τον διατάζει να κηρύσσει πάνω στα οστά. Ο προφήτης κηρύττει:’’Τὰ ὀστᾶ τὰ ξηρά, ἀκούσατε λόγον Κυρίου…’’ (Κεφ. 37,4). Αμέσως μετά, ακολουθεί ένας σεισμός και τα οστά αρχίζουν να τρίζουν το ένα προς το άλλο και αρχίζουν να κολλάνε μεταξύ τους. Έτσι, συναρμολογοῦνται σὲ σκελετούς, φυτρώνουν πάνω τους σάρκες και νεύρα καὶ καλύπτονται μὲ δέρμα. Ανάσταση εκ νεκρών. Τυχαία ή όχι επιλέγει ένα επίκαιρο θέμα, λόγω εορτασμού του Πάσχα.
Από την άλλη, ο Έγκοπος Λόγος, αποτελεί μια μνεία για τον θάνατο, τον θρήνο και τον οδυρμό, ένα άκρως ποιητικό κείμενο.
Το ανέβασμα και η αναφορά γύρω από αυτα τα δυο κείμενα, αποτελεί ένα ευφυέστατο και πολτικό μήνυμα, άκρως επίκαιρο, γύρω από τον θάνατο, την λήθη και τον προσωπικό θρήνο του καθενός από εμάς.
Η παράσταση
Λευκό φόντο. Λευκά κουστούμια και σεντόνια. Ο σωστός έντονος φωτισμός από τον Αλέκο Αναστασίου, βάζει στο χειρουργικό τραπέζι τις συνειδήσεις και τις σκέψεις μας. .Πλαστικά μωβ λουλούδια κατακλύζουν την σκηνή. Το οπερετικό κομμάτι: ‘’Scott Walker- Farmer in the city’’καλύπτει τα πάντα, προτού αρχίσει η παράσταση. Μια γυναίκα ασχολείται με το ξύδι, το κονιάκ και το νερό. Απαράιτητα στοιχεία για την νεκρώσιμη ακολουθία. Γαλήνη και άγχος μαζί. Το βαρύ κλίμα, ανατρέπεται απευθείας από την τεράστια επιγραφή-διαφήμιση: ‘’extra Collagen.Renewal-Με υαλουρινικό οξύ- ελαστικό δέρμα, γερά οστά και υγιείς αρθρώσεις λαμπερά μαλλιά και δυνατά νύχια.’’. Ως φόντο μια κοπέλα να διαφημίζει το υαλουρινικό ορό. Είμαστε υποψιασμένοι για το παιχνίδι που πρόκειται να ακολουθήσει μέσα στην επόμενη ώρα. Το φόντο συμπληρώνει ένας τρελός που μοιάζει λες και ξεπήδησε από την ταινία: ‘’Στη φωλιά του κούκου’’ του Μίλος Φόρμαν ή και από το βιβλίο: ‘’Η ιστορία της τρέλας’’, του Μισελ Φουκώ.
Η Ντίνα Σταματοπούλου σερβίρει κονιάκ, άλλοτε μπερδεύει και σερβίρει ξύδι…επετείνει έτσι το καυστικό και αμήχανο,για κάποιους, χιούμορ. Οι κινήσεις της επαναλαμβανόμενες και κοφτές, δεν ολοκληρώνουν κάποιο νόημα άλλα έναν κύκλο άσκοπο. Το πρόσωπο της παγερό ωσάν τα πρόσωπα που σερβίρουν το κονιάκ στο καφέ της εκκλησίας μετά την νεκρώσιμη τελετή. Μια σωστή πορσελάνινη κούκλα. Με αυτό τον τρόπο τονίζεται η συνήθεια των νεκρώσιμων τελετών, χάνοντας έτσι κάθε ιερότητα και τελετουργικότητα. Όλα έχουν μπει σε μια τροχιά ρουτίνας. Οι τελετές αυτές δεν πρέπει να χάνουν την τελετουργική και ιερή τους ταυτότητα. Αυτός που πενθεί έχει ανάγκη την τελετουργία να διαπεράσει σε κάθε κύτταρο του ώστε να μπορέσει να εξοστρακίσει λίγο τον πόνο του και να αποχαιρετήσει τον θανόντα. Μέσα από την τελετή θα επιτευχθεί μια μεταξύ τους επικοινωνία, το τελευταίο Αντίο.
Μετά από λίγο εισέρχεται στη σκηνή ένας λογιστής-υπολογιστής. Υπολογίζει και μετρά λεφτά και ποτήρια…ανοίγει την επαγγελματική του βαλίτσα και προσθέτει ένα ποτήρι που μόλις έσπασε. Παίζει με τράπουλες. Ο Σπύρος Αλιδάκης μας πείθει απόλυτα ως ένας παράφρων λογιστής. Ο Θανάσης Δόβρης απολαυστικά τρομαχτικός ως τρελος στην κατοικία των νεκρών, παίζει με ορούς και ενέσεις. Μάλιστα, όταν βάζει στο στόμα του το βάζο και αρχίζει να απαγγέλει την προφητεία του Ιεζεκιήλ είναι λες και τον έχει καταλάβει το πνεύμα του προφήτη. Ένας προφήτης τρελός που μέσα από το βάζο-μάτι βλέπει το όραμα. Η εκφορά του λόγου του δυνατή, ακατάληπτη, με άφθονους διακεκομμένους λαρυγγισμούς. Μας καταπλήσει με το δυνατό του στόμα, το λαρύγγι και τις ικανοτητές του. Μια ερμηνεία που αξίζει πολλές διθυραμβικές κριτικές.
‘’Συγγνώμη’’, θα αναφωνήσει αρκετές φορές ανα διαστήματα η νεκρή Ελένη Γαρυφαλλή, τοποθετημένη πάνω σ’ ένα πιάνο- φέρετρο, βασικό σύμβολο στην ποίηση του Ρίτσου : ‘’H σονάτα του σεληνώφοτος’’. ‘’Συγγνώμη, είναι κανείς εδώ;’’, θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε στην παραπάνω φράση. Η φράση αυτή υποβάλλει την έλλειψη επικοινωνίας με ένα υπόγειο σαρκαστικό χιούμορ. Μοναξιά και απουσία επικοινωνίας. Η λεπτή της φωνή και ο τονισμός πολλαπλασιάζουν το ιδιαίτερο χιούμορ που επικρατεί στην παράσταση. Εύθραστη και λευκή η ομορφιά της Γαρυφαλλή, ως νύμφη του Xάρου. Ανασταίνετε και αρχίζει να κλαίει και να οδύρεται, αφού πρώτα και αυτή με την σειρά της θα πει το όραμα του προφήτη Ιεζεκιήλ, άπταιστα στην γλώσσα των Εβδομήκοντα. Μια ‘’φωνή’’ που επιτείνει την ανάγκη για επικοινωνία, θρήνο και βοήθεια… Την ίδια στιγμή, εμφανίζεται ο μάγος Fanua και επικοινωνεί με το κοινό. Αυτή η διάδραση με το κοινό και τον παράλληλο οδυρμό της Γαρυφαλλή δημιουργεί ένα νευρικό γέλιο. Στοχεύει στο να τονιστεί η αδιαφορία για τον πόνο του συν-ανθρώπου μας και να υπογραμμιστεί η απουσία επικοινωνίας που επικρατεί. Στήνεται με αυτόν τον τρόπο ένα θέαμα. Ζούμε στην εποχή των θεαμάτων, ο πόνος του άλλου θεαματοποιείται. Άλλωστε, μην ξεχνάμε, το θέαμα που είχε δημοιουργηθεί γύρω από τα πρόσφατα γεγονότα της τρομοκρατικής επίθεσης στο Παρίσι. Επιπλέον, και η κηδεία είναι ένα θέαμα, ένα θέατρο. Κρίση αξιών; σαφέστατα.
Η τελευταία σκηνή, επίσης, είναι αποκαθηλωτική. Τα φώτα σβήνουν και οι δυο σκηνικές πόρτες ανοίγουν και εμφανίζονται δυο δέντρα και νερό να τρέχει από πάνω, σε κάθε μια από αυτές. Το νερό και το δέντρο, αποτελούν κατεξοχήν σύμβολα ζωής και δημιουργίας. Ιδιαίτερα στην Ιουδαϊκή θρησκεία, το νερό αποτελεί πήγη κάθαρσης της ψυχής και του σώματος. Στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε ότι το νερό προϋπήρχε της ζωής, πριν από κάθε ύλη. Με το νερό, επιτυγχάνεται η καθαριότητα του σώματος και του πνεύματος. Επίσης, στον Χριστιανισμό, το νερό αποτελεί σύμβολο εξαγνισμού και καθαρμού. Ο πιστός μέσα από το βάπτισμα, απαλλάσσεται από το προπατορικό αμάρτημα, αναγεννάται
πνευματικά..Ο ‘’νεκρός’’ Περικλής Μουστάκης αρχίζει να απαγέλλει τα λόγια από το κείμενο του Μαλεβίτση. ” Το άφωνο δέος μετασχηματίζεται σε μεταθανάτια χαρμονή επειδή διασώθηκε η παιδικότητα του κόσμου.Διότι η αιωνιότητα είναι η παιδικότητα.’’ λόγια που προκαλούν ρίγος. Ο ήχος από το νερό που στάζει και ο παραληρηματικός ποιητικός λόγος που εκφωνεί ο Μουστάκης θυμίζουν ένα όραμα, όνειρο ή και εφιάλτη. Μια προφητεία για ανάσταση νεκρών σωμάτων, συνειδήσεων και εποχών. ‘’Κάθε ανθρώπινη ύπαρξη, αργά η γρήγορα ,κηρύσσεται σε αφάνεια.Ωσάν να μήν υπήρξε ποτέ.’’ Μια σκηνική κάθαρση. Η εποχή μας, λοιπόν,είναι νεκρή, καιρός να την αναστήσουμε για να αναστηθούμε και εμείς. Έχουμε ανάγκη να θυμηθούμε την ιστορία και ότι αυτή επαναλαμβάνεται, δεν πρέπει να υποπέσουμε στα ίδια λάθη. Ο Περικλής Μουστάκης στήνει μια ευφάνταστη πολιτική, κοινωνική και προσωπική παράσταση γύρω από την λήθη, τον θάνατο και τον προσωπικό οδυρμό. Μια εξαιρετικώς σπάνια παράσταση με το ιδιαίτερο υποκριτικό στύλ και ύφος της Άσκησης εταιρίας θεάτρου του Περικλή Μουστάκη, που προκαλέι ήθη και συνειδήσεις, ένα πολιτικό εκκλησίασμα.
.Μαρία- Ευθυμία Γιαννάτου, Θεατρολόγος
Παραπομπές:
1. Ψηφιοποιημένο αρχείο Google [https://kyriakoulopoulos.files.wordpress.com/2013/11/cebdceb5cf81cebf-ceb8cf81ceb7cf83cebaceb5cf85cf84ceb9cebaceb1.pdf (26/04/2016)].
Βιβλιογραφία:
1.Ψηφιοποιημένο αρχείο Google [https://kyriakoulopoulos.files.wordpress.com/2013/11/cebdceb5cf81cebf-ceb8cf81ceb7cf83cebaceb5cf85cf84ceb9cebaceb1.pdf (26/04/2016)].
2.Ψηφιοποιημένο αρχείο Google [ http://armenisths.blogspot.gr/2013/07/blog-post_23.html (22/04/2016)].
3.Ψηφιοποιημένο αρχείο Google [http://paraperamarket.blogspot.gr/2011/05/blog-post_13.html (20/04/2016)].
